ათწლეულზე მეტი ძალისხმევის შემდეგ, ბულგარეთი და რუმინეთი შენგენის მხარეში გაწევრიანების წინადადება კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი მომენტია.
2023 წლის ბოლოსთვის მოსალოდნელია გადაწყვეტილება, რომელიც საბოლოოდ საშუალებას მისცემს ორივე ქვეყანას საზღვრის კონტროლისგან თავისუფალ ზონაში ან გააგრძელოს ლოდინი.
საკითხები ფსონზე
ბულგარეთი და რუმინეთი ტექნიკურად აკმაყოფილებენ შენგენის შესასვლელ ყველა საჭირო რეფორმას და პირობას 2011 წლიდან.
თუმცა, მცირე რაოდენობის წევრი ქვეყნების ოპოზიციამ არაერთხელ ჩაშალა მათი შეერთების მცდელობები სასამართლო კორუფციისა და უკანონო მიგრაციის შესახებ შეშფოთების გამო.
ავსტრია მტკიცედ ეწინააღმდეგება ორივე წინადადებას მიგრანტებისა და თავშესაფრის მაძიებლების დიდი რაოდენობის გამო, რომლებიც მის საზღვრებს გადაკვეთენ.
ნიდერლანდებმა ასევე დააყენეს კანონის უზენაესობის საკითხები ბულგარეთისთვის სპეციფიკური.
იმავდროულად, ბულგარეთი და რუმინეთი აქტიურად ცდილობდნენ ამ შეშფოთების დარწმუნებას რეფორმებისა და ორმხრივი დიპლომატიის გზით. ისინი ამტკიცებენ, რომ მათი შეერთება გაძლიერდება, ვიდრე შენგენის შესუსტება.
გრძელი ლოდინი
შენგენის გარეთ ათწლეულზე მეტი ხნის განმავლობაში ბულგარეთსა და რუმინეთს ეკონომიკურად და სოციალურად მნიშვნელოვანი ხარჯები მიაყენა.
ორივე ქვეყნის მოქალაქეებს საზღვარგარეთ მოგზაურობისას შეფერხებები, ბიუროკრატია და დამატებითი ხარჯები ემუქრებათ. რუმინულ და ბულგარულ სატვირთო მანქანის მძღოლებს შეუძლიათ საათობით დაელოდონ საზღვრებზე, ვიდრე საშუალოდ ათი წუთი შემოწმების გარეშე.
ექსპერტების შეფასებით , ყოველწლიურად 46,000 ტონა CO2 გამოიყოფა საზღვრებზე ჩარჩენილი მანქანებიდან, რაც ზიანს აყენებს გარემოს. მძღოლებისა და სასაზღვრო მაცხოვრებლების ჯანმრთელობა ასევე განიცდის დაბინძურების გაზრდას.
ევროპარლამენტის და კომისიის შეფასებით, ხანგრძლივმა ლოდინიმ გამოიწვია ეკონომიკური შესაძლებლობების მნიშვნელოვანი ხარჯები. ის ასევე საშუალებას აძლევს ანტი-ევროკავშირის პროპაგანდას და ძირს უთხრის ბლოკის გავლენას გლობალურად.
გაწევრიანების მცდელობები
ბულგარეთსა და რუმინეთს 2011 წელს შენგენში შესვლაზე უარი ეთქვათ და მას შემდეგ ეძებდნენ.
ბოლოდროინდელი გარღვევა 2023 წლის 1 იანვარს მოხდა, როდესაც ევროკავშირმა ხორვატიაში გაწევრიანება დაამტკიცა, მაგრამ კვლავ უარყო ბულგარეთი და რუმინეთი.
ავსტრიამ დაასახელა, რომ არასწორად ფუნქციონირებს გარე საზღვრები, როგორც ორივე განაცხადის უარყოფის მიზეზი.
ნიდერლანდებმა შეშფოთება გამოხატეს ბულგარეთის სასამართლო დამოუკიდებლობისა და კორუფციის შესახებ.
უარყოფამ ღრმა უკმაყოფილება გამოიწვია სოფიასა და ბუქარესტში.
ახალგაზრდა თაობები ამას განსაკუთრებით უსამართლო დისკრიმინაციად მიიჩნევენ, რამაც შეიძლება ევროკავშირის მიმართ მათი შეხედულება გამოიწვიოს.
ევროპარლამენტი და კომისია მტკიცედ უჭერენ მხარს ბულგარეთსა და რუმინეთის განაცხადებს. პარლამენტმა მიიღო რეზოლუცია, რომელიც აანთებს უარის თქმას , რადგან არ გააჩნია სამართლებრივი დასაბუთება.
რა არის შემდეგი?
2023 წლის დეკემბრის ბოლოს ევროკავშირის მბრუნავი პრეზიდენტობის პირობებში, ესპანეთმა პირობა დადო, რომ კიდევ ერთ ხმას მიიღებს ბულგარეთისა და რუმინეთის მიღებაზე.
იუსტიციისა და საშინაო საქმეთა მინისტრების 5 დეკემბრის შეხვედრა ამჟამად მოიცავს მათ განაცხადებს, როგორც შესაძლებლობას.
ბულგარეთის პრემიერ-მინისტრი ნიკოლაი დენკოვი და ევროპარლამენტის პრეზიდენტი რობერტა მეტსოლა ამტკიცებენ, რომ ლოდინი ძალიან დიდხანს გრძელდება. ისინი ამტკიცებენ, რომ შესვლის შემდგომი უარყოფა მიუღებელი და დემოტივაციური იქნება.
საპასუხოდ, ავსტრია ინარჩუნებს ოპოზიციას. თუმცა, მისმა პრეზიდენტმა იმედი გამოთქვა დადებითი შედეგის გამო.
ნიდერლანდებს შეუძლიათ დაამტკიცონ ბულგარეთის წინადადება, თუ დარჩენილი კანონის უზენაესობის პირობები დაკმაყოფილებულია.
გავლენა მოგზაურებსა და ემიგრანტებზე
ბულგარეთისა და რუმინეთის შენგენის შეერთება მნიშვნელოვნად გაამარტივებს მოგზაურობას ევროკავშირის მოქალაქეებისთვის. ტურისტებს და შენგენის ქვეყნების სხვა ხანმოკლე ვიზიტორებს შეეძლოთ პასპორტის შემოწმების გარეშე შესვლა.
გრძელვადიანი ემიგრანტები, როგორიცაა ციფრული მომთაბარეები, სტუდენტები და ოჯახები, ასევე შეუძლიათ ისარგებლონ ნაკლები საზღვრებით. ამასთან, მათ კვლავ დასჭირდებათ რეგულარული ეროვნული ვიზები და ნებართვები ლეგალურად ცხოვრობენ და იმუშაონ.
ყველა მოგზაური იდგება უფრო სწრაფი საზღვრის გადაკვეთისა და ტრანსპორტის დაბალი ხარჯებისგან, რადგან შეფერხებები და ბიუროკრატია შემცირდება.
თუმცა, ევროპის სამგზავრო ინფორმაციისა და ავტორიზაციის სისტემის (ETIAS) მოთხოვნა კვლავ გავრცელდება ევროკავშირის ფარგლებს გარეთ მყოფი ქვეყნების ვიზიტორებზე 2025 წლის მაისიდან.
გავლენა საიმიგრაციო პოლიტიკაზე
ბულგარეთისა და რუმინეთის წევრობა პირდაპირ გავლენას არ მოახდენს ევროკავშირის საიმიგრაციო კანონებზე ან პოლიტიკაზე.
გრძელვადიანი იმიგრაციისა და თავშესაფრის პროცედურების ეროვნული წესები მხოლოდ ცალკეული წევრი ქვეყნების მიერ იქნება მართული.
თუმცა, ის გააფართოებს შენგენის უსაზღვრო ზონას 400 მილიონზე მეტ მოქალაქემდე 29 ქვეყანაში.
ამან შეიძლება გაზარდოს მოწოდებები გარე საზღვრების გასაძლიერებლად და არარეგულარული მიგრაციისა და თავშესაფრის საკითხებზე თანამშრომლობის მიზნით.
პირიქით, მათმა შეერთებამ შეიძლება აჩვენოს შენგენის სიცოცხლისუნარიანობა მიგრანტთა შემოდინების მიუხედავად.
ეს შეასუსტებს საზღვრის უსაფრთხოების გარე არგუმენტს გაფართოების წინააღმდეგ.
ავსტრიასა და სხვა სკეპტიკურ სახელმწიფოებს ასევე შეიძლება შეექმნათ შემცირებული საფუძველი, რომ გააგრძელონ რუმინეთისა და ბულგარეთის წევრობა, თუ მომდევნო კენჭისყრა დაამტკიცებს მათ.
საბოლოო გადაწყვეტილება
ტექნიკური მოთხოვნების დაკმაყოფილების შემდეგ ათ წელზე მეტი ხნის განმავლობაში, ბულგარეთი და რუმინეთი საბოლოოდ შეიძლება იყვნენ შენგენში გაწევრიანების სასუსყიდლობაში, თუ წევრი ქვეყნების უმრავლესობა თანახმაა.
მათი შეერთება მიუთითებს ევროკავშირზე, რომ დაპირდეს სრული ინტეგრაციის დაპირებას. ეს ასევე სარგებელს მოუტანს მოგზაურებსა და ბიზნესს ნაკლები საზღვრებისა და დაბრკოლებების საშუალებით.
ამასთან, სტატუს კვოს გაგრძელების უარყოფითი შედეგი არ შეიძლება ფასდაკლდეს. ავსტრიასა და ნიდერლანდებს ჯერ კიდევ ეჭვი ეპარებათ, რომ ორმხრივმა ძალისხმევამ შეიძლება გადამწყვეტი ძალისხმევა ვერ შეძლოს.
ამგვარად, დეკემბრის კენჭისყრა ტონს დააწესებს იმის შესახებ, მოიცავს თუ არა ევროკავშირის უსაზღვრო მომავალი ბულგარეთსა და რუმინეთს, ან დატოვებს მათ, როგორც გარეგანი.